Parece que
este tempo outonizo se me dá polos filósofos: hai quince días escribía de
Emilio Lledó e hoxe de Fernando Savater. Talvez por aquilo que dicía Maupaussant
de que o outono é a estación máis propicia para a reflexión espiritual, que
está no cerne do filosofar.
E creo non
esaxerar se digo que Savater é o intelectual máis relevante da España dos
últimos anos. Ata tal punto que considero que en ningún estudo serio sobre a
actual democracia española se podería prescindir da súa obra. Sería coma tratar
de analizar a España do primeiro terzo do século XX esquecéndose de Ortega ou
de Unamuno. E digo isto porque Ortega e
Unamuno gardan estreitas semellanzas con Savater. Os tres, como autores,
móvense nese campo fronteirizo, tan fecundo coma fermoso, que hai entre a
filosofía e a literatura, no que nin sequera os pensamentos máis profundos
prescinden da estética literaria. Porque os tres, talvez antes que nada, son
grandes escritores. Pero, ademais, os tres se caracterizan polo seu papel de
activistas políticos, de pensadores valentes que, defendendo as súas ideas
–máis ou menos acertadas-, nunca renuncian ó compromiso cívico e político coa realidade
do seu país, na que participan como importantes creadores de opinión. E para comunicarse
dun xeito áxil e directo cos concidadáns utilizan o medio periodístico
preferentemente. Pero se en Unamuno destaca a faciana narrativa sobre a
xornalística, e en Ortega a filosófica, en Savater está nos ensaios e nos artigos
periodísticos o máis sobresaínte da súa produción literaria, sen menosprezar, claro
está, o resto da súa obra. A min por exemplo, como educador que son, paréceme
que “Ética para Amador” e “El valor de educar” son libros imprescindibles en
calquera centro educativo, o primeiro para os alumnos e o segundo para os
profesores; e que “Despierta y lee” pode ser un gran libro de achegamento ós
clásicos da literatura, comparable ós que Calvino, Bloom ou Steiner teñen
escrito sobre a mesma temática.
Estes días
anda Savater moi atrafegado presentando o seu último libro: “Contra el
separatismo”, un “panfleto”, segundo o define el mesmo, que chama á acción da
cidadanía contra o nacionalismo separatista que ameaza a integridade do Estado.
Nada novo, polo tanto, pois é ben coñecida a súa postura contra os
nacionalismos excluíntes: por atentar contra o estado democrático, baseado na
igualdade dos cidadáns diante da lei, por encima de calquera consideración étnica,
histórica ou territorial. En consecuencia, non precisamos ler o panfleto os que
seguimos a Savater, pero sempre resulta interesante estar atento ó que vai
dicindo. Así que lles achego catro cousas que entresaquei do que lle escoitei:
a primeira sobre a aplicación do artigo 155 en Cataluña: «Nunca debe de preocuparnos
que el Estado haga cumplir la ley. Cuando hay que preocuparse es cuando permite
que no se cumpla»; a segunda sobre as recorrentes chamadas ó diálogo: «A veces
se olvida que la ley, en un estado democrático, es el resultado de un diálogo.
Y que nace, sobre todo, para ser aplicada cuando el diálogo no conduce a nada.»;
a terceira sobre o silencio de moitos intelectuais diante do desafío: «No todos
los intelectuales tienen opiniones dignas de ser escuchadas, la mayoría tienen
la inteligencia suficiente para hacer su novelita o su peliculita, pero no van
mucho más allá.»; e a cuarta sobre a convocatoria de eleccións para o próximo
día 21: «Un error. Son muy precipitadas.», o mesmo que penso eu.
En fin, un poderá estar de acordo ou non coas opinións
de Savater, pero do que ninguén pode
acusalo é de non falar clariño. Como devoto que é de Camus, e de Orwell.Artigo publicado no diario La Región o domingo 26 de novembro do 2017.
No hay comentarios:
Publicar un comentario