Bancos

Ò falar de bancos no primeiro que se pensa é nos de crédito, pero eu quero escribir sobre os de sentarse, que son ós que etimoloxicamente lles corresponde o nome. Ocorréuseme a idea aí atrás, vendo como a xente facía cola para sentarse nun de Loiba -parroquia do concello de Ortigueira ó norte da provincia da Coruña-,  unha vez que os medios de comunicación propagaron que a  vista contemplada desde ese banco era unha das máis fermosas do mundo. Coñezo bastante ben toda a costa de Ortigueira, por ter sido esa vila o meu primeiro destino profesoral hai unha chea de anos, e teño que dicir que as panorámicas desde os acantilados de Espasante ou de Loiba,  vendo toda a inmensidade do Mar Océano enfronte, enmarcada polos farallóns do cabo Ortegal e a punta da Estaca de Bares,  son incomparables. Pero non creo que a vista desde o famoso banco mellore en nada ás que se poden ter desde outro cento de lugares próximos, sen necesidade de facer colas. O que me confirma o banco de Loiba é a asombrosa capacidade que ten a sociedade turístico-global para potenciar o  gregarismo da raza humana.

Non obstante, eu son un gran amante dos bancos, especialmente dos públicos. Moito máis cando sillas, sofás, butacas, tresillos, canapés, puffs e chaiselongs (vaia par de palabras máis cursis) pasaron a dominar o importante mundo do asento, en detrimento dos tradicionais bancos e banquetas de antano. Ademais, se as prazas públicas deben estar entre os inventos máis beneficiosos da humanidade, os bancos e as banquetas son un complemento necesario. Diría que os bancos son para os homes algo así coma as árbores ou os cables da luz para os paxaros: lugares de descanso principalmente, pero tamén de contacto e socialización cos semellantes. Na nosa arquitectura tradicional era rara a casa que non contaba con unha ou con dúas banquetas arrimadas á parede de enfronte da vía pública, o mesmo que as había arrimadas ás arbores das prazas ou dos campos da feira, e todas esperando por unha parola amigable. De feito, polo número de banquetas dunha vila ou dunha aldea un podía ter unha idea do sociables que eran os seus veciños. 

Hai tempo que da colocación (e da retirada) de bancos e banquetas nos espazos públicos se encargan os concellos. E non se pode dicir que non teñamos bancos, pero non é raro que sobren onde non fan falta nin que falten onde se precisan. A realidade preséntase diversa,  non obstante observo como, con esa estúpida idea de que todo se debe “poñer en valor” , vaise tendendo á ocupación privativa de lugares públicos, que antes eran centro de reunión e recreo dos veciños, especialmente baixo a forma do “terraceo”. Así, resulta cada vez máis frecuente atopar prazas totalmente exentas de bancos e banquetas, dispostas para ser colonizadas polas terrazas, co fin de que aporten beneficios económicos ós bares, restaurantes e cafeterías colindantes. E non hai que ir lonxe para comprobar isto, basta con acercarse á Praza Maior de Ourense ou á de Ribadavia. Por sorte, a moda aínda non chegou a tódalas vilas: O Carballiño, por exemplo, que tantas veces se cita como paradigma do mal urbanismo, conta cun numeroso inventario de bancos e de banquetas públicas, no seu Parque, nos seus paseos e en todas as súas prazas, incluída a Maior; e de todos eses asentos fai a xente un notable e beneficioso uso, en nada incompatible co das terrazas dos establecementos privados. Ademais, nos bancos vai quedando impregnada a memoria das xentes que neles apousentaron e das historias que neles se escoitaron; por iso resulta tan importante respectalos e conservalos... Podería ser un relato interesante: o da vida contada a través dos bancos onde un se foi sentando.

Artigo publicado no diario La Región o domingo 28 de maio do 2017.