lunes, 28 de febrero de 2011

Xenio e laboriosidade


Non hai moito tempo encabezaba un artigo do meu blog con esta cita de W. Benjamin: “o xenio é laboriosidade”. Esta semana ocúpase do mesmo tema Gaspar Hernández no País Semanal, cunha interesante reportaxe que leva por título El talento para quien se lo trabaja.

Os que nos dedicamos ó ensino creo que podemos saber algo de todas estas cuestións. Todos os profesores temos observado en múltiples ocasións que, cando estamos explicando un novo tema, se propoñemos algunha cuestión para ver en que medida os alumnos están entendendo as argumentacións, poucas veces son os que obteñen mellores cualificacións os que dan as respostas adecuadas; aínda máis, non resulta raro que sexan alumnos con pésimas cualificacións os que dean no cravo. Claro que a frecuencia destas observacións decrece nos cursos superiores, segundo os temas que se presentan van precisando dunha base conceptual maior. Non obstante, nas probas escritas e nas cualificacións finais, case sempre son os alumnos máis traballadores os que acadan mellores cualificacións.

Todo isto lévanos a importantes conclusións. A primeira, evidente, que non todos os alumnos presentan as mesmas capacidades innatas para unha determinada disciplina. A segunda, de grande importancia, que vale moito máis o querer que o poder: a mensaxe sería que, nos estudos, cun mínimo de aptitudes, todo aquel que quere, se ten capacidade de traballo e disciplina, pode alcanzar resultados espectaculares. A terceira, non menos importante, que algo debemos estar facendo mal cando moitos alumnos con excelentes aptitudes fracasan nos seus estudos.

En todo caso, a reportaxe do País Semanal pode resultar interesantísima, tanto para profesores, coma para pais e, por suposto, para os propios alumnos. Entre as consecuencias relevantes da mesma, eu destacaría dúas:

Detrás dos malos resultados académicos poucas veces hai unha incapacidade para o estudo; case sempre falta de disciplina, falta de metodoloxía ou simple inadaptación ó sistema.

Detrás das cualificacións excelentes poucas veces hai xenios; maiormente individuos disciplinados, con boa capacidade de adaptación ó sistema, que saben o que queren e que utilizan unha metodoloxía axeitada.

miércoles, 23 de febrero de 2011

O vídeo de Marta: matar á mensaxeira

Chéganme noticias do balbordo que se está armando co vídeo de Marta, un vídeo que contén unha serie de confesións que sobre o uso da lingua galega fai unha participante do programa Gran Hermano, nativa da Coruña, castelán falante, e de nome Marta, a unha compañeira de programa.



As confesións da moza causaron un gran alboroto, sobre todo entre os supostos defensores da lingua galega, e a pobre Marta ten levado de todo menos gabanzas. A cousa chegou a tal extremo que, por exemplo, en Facebook creouse un evento titulado «Todos os galeg@s contra Marta de GH. Por RIRSE DA NOSA LINGUA!!!», e en Tuenti unha «Plataforma pro expulsión de Marta, la gallega de Gran Hermano». Alabado!! A min, que me considero defensor da lingua, pero tamén da libertade de expresión, a verdade é que as confesións e opinións de Marta máis ca desgusto causáronme pena, pero nunca sorpresa. Nalgunha das opinións puiden observar certa ignorancia, pero nunca mala fe ou intención clara de desprestixiar ó galego. E iso, entre nós, xa é positivo. Polo demais, tales confesións e opinións non fan máis ca confirmar o estado lamentable no que se atopa o uso do galego nas cidades de Galicia, principalmente nas costeiras, e sobre todo entre os nenos e os mozos.


Entre os ecos periodísticos do vídeo de Marta, chamou a miña atención un artigo de Mariluz Ferreiro na Voz. Nel, coido que realiza un certeiro diagnóstico dos contidos do vídeo, cando non os considera unha anécdota, senón o síntoma claro dun sentimento de auto odio da lingua propia, fraguado durante anos (séculos diría eu). Claro que o artigo aparece escrito en correcto castelán, no diario de maior tirada de Galicia, que, por se alguén non se decatara, leva o significativo nome de “La voz de Galicia”: iso si que che é un síntoma Mariluz!... Como era aquelo de preocuparse de varrer a casa dun antes de...?

Tamén tercia no asunto Henrique Monteagudo, desde El País, cun artigo que leva o ocorrente título de “Memorias dun neno vilego”. Adoito estar de acordo coas análises de Henrique encol da lingua, pero teño que dicir que neste caso non me convence. E non me convence, entre outras cousas, porque, sendo como é profesor, deixa pasar por alto, supoño que de xeito inconsciente, un detalle fundamental do que Marta conta: ela declara que no cole tiñan os libros en galego, pero que tódolos profesores (menos a profesora de galego, que tamén impartía historia) falaban castelán e lle daban as clases en castelán. Curioso, cando menos, que ninguén, entre os múltiples comentaristas do vídeo que teño revisado, se fixase nesa circunstancia. Que cabería esperar dese entorno social ou familiar urbano, normalmente desfavorable ó galego, se, ademais, no sistema educativo que acollía a Marta os mesmos profesores impartían as clases en castelán, cando os libros estaban en galego? Pois que, como mínimo, a maioría da xente que vive nesa (frecuente?) situación pense que esto do ensino do, e en, galego, é un verdadeiro paripé! O mesmo paripé que observamos, día si e día tamén, nun bo número de políticos, periodistas, empresarios, artistas e todo tipo de xente coñecida (aquí coñecémonos case todos), cando utilizan o galego nun estrado, diante dun micro ou dunha cámara, e á media volta xa están falando castelán cos amigos, coa muller ou cos fillos. Que queremos, que o paripé sexa universal? Que pensamos, que a xente é idiota? Non é certo que un bo número de galegos da idade de Marta actúan do xeito que ela o conta? Entón, de que nos asustamos? Non, algo vimos facendo mal desde hai tempo, e simplemente parece molestarnos que se saiba ou no lo lembren. Desde tódalas frontes, a da lingua incluída, seguimos proxectando imaxes virtuais e falsas do País, e cando alguén, aínda que sexa dun xeito tan inocente coma Marta, se atreve a desvelar calquera aspecto da crúa realidade, cargamos todos contra el... Pobres de nós!

Pero, dito todo iso, recoñezo que Marta demostrou ignorancia sobre o uso do galego en Galicia. Cando afirma, por exemplo, que nas cidades o galego soamente o falan os nacionalistas: é mentira. Hai moitos galegos que non son nacionalistas e o falan. E eu tamén coñezo declarados nacionalistas que non o falan máis que cando lles convén, que ven a ser peor ca se non o falasen nunca. Vale.

lunes, 21 de febrero de 2011

De posturas

O amigo José Luís Diz faime chegar un enlace con este interesante vídeo sobre posturas recomendables cando se  utiliza o ordenador portátil na casa ou no traballo. Creo que a todos nos virá moi ben ter presentes estas pautas.

miércoles, 9 de febrero de 2011

Galicia


O estado da cuestión





jueves, 3 de febrero de 2011

40 suspiros



O San Blas significa para min, ademais dunha cita obrigada co santiño, en San Cibrán de Lás, o remate do inverno. Escribía o ano pasado por este tempo, falando de gurrianas, que a luz destes días, cando están despexados, é para min das máis fermosas do ano. E este ano confirmouse, xa que hoxe foi, sen dúbida, o primeiro anuncio da primaveira que há de vir; onte e noutronte estiveron días claros e luminosos, pero corría gurriana e molestaba; hoxe foi outra cousa. San Blas, que non é amigo de choivas, regalounos un dos mellores días destes últimos anos.

En marzo pasado, apenas un mes despois de publicar o meu texto sobre as gurrianas, falecía Miguel Delibes. Repasei aqueles días algún dos seus textos e emocionoume especialmente atopar unha reflexión súa sobre a luz destes días:

«1 de Febrero de 1971: El primer día de febrero nos trae barruntos de primavera (casi todos los años advierto esto por estas fechas). Y no es que las temperaturas se suavicen (hace frío y hiela), ni tampoco que los crepúsculos vespertinos sean menos abruptos: es la luz. Diríase que los rayos del sol se enderezan de pronto, pierden oblicuidad, y la luz se hace más madura y dulce, hecho especialmente notorio cuando las nubes del atardecer se tiñen de tono salmón que va acentuándose hasta el anaranjado y el rojo conforme se aproximan a poniente. Cuando yo era joven, el otoño era mi estación predilecta; ahora que yo otoñeo, me agrada la estación más joven, la primavera (y también la sazón del verano).».

Tiña Delibes cincuenta anos cando iso escribía, xusto o ano no que eu, rapazote, descubría Castela. Teño eu agora algún máis de cincuenta, e tamén prefiro agardar primaveiras antes ca outonos. E penso que as emocións riman coas comunións.

Polo demais, como xa teño escrito, gústame especialmente este San Blas de Lás, nos antigos Chaos de Castela, que os do Ribeiro, non sei por que razón, dicimos de Eiras (parroquia limítrofe coa de Lás). E agrádame non só porque a miña nai me ofrecese a el cando era neno; é que recoñezo no modelo para a imaxe do santiño a un humilde paisano calquera dos nósos pobos: a un dos nósos. Iso debe ser o que mo fai parecer tan próximo ás xentes. A verdade é que este ano vino un pouco máis vello, coma se a reuma o fixese andar algo máis dobrado ca de costume; pareceume que máis ca soster o báculo pastoral, era este quen sostiña ó santo. Tamén vin algo máis vella á señora Lola de Bieite, a rosquilleira; díxome que estivera mal no verán, pero que agora se ía recuperando; mandoume saúdos para miña nai e lembroume que aprendera a coser coa miña avoa Eulalia. En fin, probablemente todos estemos algo máis vellos e cansados este ano, santos incluídos. Por sorte, quédanos a luz.


O 20 de xuño daquel 1971, xa en pleno verán, mentres nós seguramente suspirábamos polas festas que habían de vir, escribía Delibes: « Un año, un suspiro. Abruma pensar que en veinte suspiros un niño se hace hombre, en otros veinte madura y en veinte más envejece.». Corenta suspiros hai daquelo.

3 de febreiro do 2011