Cheo de luz
e de claridade xuño é sinónimo de tempo alegre. Por iso deberiamos estar
falando das cereixas, das cacharelas do San Xoán, da clase única dos
cativos, do fin de curso, da volta á
praia, e se me apuran ata dos premios e galardóns que a esgalla se reparten
polo país ó chegar o bo tempo. Pero neste mundo no que nos tocou vivir, a pesar
da cantidade de analxésicos que a toda hora se nos dispensan, resulta difícil escapar
da tensión, da preocupación e ata do medo que nos transmite a realidade
circundante, sempre irrespectuosa con calquera tipo de calendarios.
Neste senso,
cando escribía o outro día sobre a importancia dos bancos para sentarse, xa
tiña detrás da orella o intranquilizador runrún da probable quebra dun banco do
dos outros: o Banco Popular, dono desde non había tanto do Pastor, o derradeiro
símbolo do dinamitado sistema financeiro galego. Fagan memoria: Caixa de
Aforros Provincial, Caixa Rural, Caixa Galicia, Banco Gallego, Banco do
Noroeste, ... Si, poderían ser nomes
para a crónica do fracaso e do saqueo dun país.
Pero non pasa nada: “Vivamos coma galegos”!
Outra nova
que nos sobresaltou especialmente foi a do atentado de Londres. E tódolos
medios destacaron o comportamento heroico de Ignacio Echeverría, unha das
vítimas mortais, que era orixinario das Pontes. A sorpresa negativa veu do
comportamento inhumano das autoridades británicas, porque, aparte da
inexplicable tardanza na identificación do cadáver de Ignacio, non houbo nin un
só xesto público de pésame nin de recoñecemento da heroicidade, o que fai
sospeitar que o Reino Unido xa non é a democracia exemplar que noutro tempo
foi. Pero, no medio de todo, fixeime noutro detalle: cando ó pouco do atentado
os medios comezaron a entrevistar a españois que presenciaran a masacre, o
acento fixo facilmente recoñecibles a unha maioría de galegos. Porque, aínda
que se evite dicilo, estamos noutra desas fases, tan frecuentes na nosa
historia, de expulsión de compatriotas mozos que non poden atopar un traballo
na súa Terra: evidencia clara dese fracaso que non cesa. Por certo, agora que
tan entusiasmados estamos co inglés, poderiamos sacarlle a Trintxerpe, o barrio
obreiro de Pasaia pegado a Donostia, o
centenario título de “Quinta provincia galega”, que xa non lle pertence, e
pasarllo en solemne celebración a Londres, como lexítima herdeira do galardón.
E falando de
patrias fracasadas, non podía pasar por alto outra triste nova deste mes: a do
pasamento de Juan Goytisolo, un dos máis grandes escritores españois do século
XX, que abominaba de calquera patria terreal en favor da ingrávida das letras:
«Mi patria es el español y mi nacionalidad la cervantina». Amante da liberdade,
foi azoute constante do mundo da cultura oficial española, polo que resulta
fácil entender que non tivese moitos amigos nese ámbito. Os seus mestres sempre
os atopou entre os perseguidos, os desterrados e os exiliados: Fernando de
Rojas, Cervantes, Blanco White, Américo Castro, Machado, Cernuda, ..., Valente.
Vello, enfermo e falto de recursos, semella que para poder darlle estudos ós
tres afillados que tiña en Marrocos, a
terra na que viviu o seu exilio voluntario, claudicou e aceptou o Premio Cervantes no 2014. Pero
non por iso deixou de alancear, emulando ó Esforzado Cabaleiro, ós actuais esbirros
da Santa Irmandade cun incendiario discurso de aceptación, no que tamén deixou
este recado para os que escribimos: «Las razones para indignarse son múltiples
y el escritor no puede ignorarlas sin traicionarse a si mismo. No se trata de
poner la pluma al servicio de una causa, por justa que sea, sino de introducir
el fermento contestatario de esta en el ámbito de la escritura».
Artigo publicado no diario La Región o domingo 11 de xuño do 2017.
Entradas
