No Reino dos Sabios

Bernard Shaw

Despois de que na última entrega deste blog descualificase ós artistas como gobernantes, e apuntase como grave problema a ineptitude dos políticos con mando, calquera podería pensar que o que estaba pedindo era que os sabios tomasen o poder. Nin moito menos!

É ben coñecido que o mesmo Sócrates consideraba que os sabios debían absterse de tratar nos negocios públicos. Seguiu esa doutrina ó pé da letra Newton, para algúns o maior sabio da historia. Nomeado membro do Parlamento, en representación da Universidade de Cambridge, nunca pronunciou un discurso en tan prezada institución. Cóntase que o único día que pediu a palabra, entre unha gran expectación da concorrencia, foi para solicitar que se cerrase unha fiestra: que había algo de corrente na sala. Non se entende moi ben aquela famosa frase de Platón dicindo que «as repúblicas serían máis felices se gobernasen os filósofos e filosofasen os gobernantes», e moito menos sabendo que cando quixo defender ó seu mestre, para salvarlle a vida, os berros do populacho apenas o deixaron rematar o primeiro parágrafo do seu discurso exculpatorio.

Aínda que poida parecer raro, non lle gustan ás masas nin os sabios nin os homes virtuosos, especialmente se aínda non marcharon a estudar a xeoloxía dos camposantos, por iso é moi raro que alcancen o poder. Sobre o erróneo que adoita resultar o ditame do vulgo xa advertiu o P. Feijó, que conta como o honrado e severísimo Foción, sorprendido un día polo aplauso unánime que levantou no auditorio, preguntoulle a un amigo que tiña cerca que parvada acababa de dicir. E da virtude escribe Cervantes no Quijote: «mira Sancho, donde quiera que está la virtud en eminente grado, es perseguida: pocos o ninguno de los famosos varones que pasaron dejó de ser calumniado de la malicia.»; e niso rematan os poucos virtuosos que chegan a ter calquera tipo de poder. É así que os pobos nunca se esmeraron moito na elección dos seus gobernantes, aínda sen chegar ó caso daquelas tribos de Etiopía que, segundo conta Eliano, elixían a un cadelo por rei. Dito todo isto, e sen entrar nas razóns, debemos concordar con Erasmo cando afirma que «non houbo príncipes máis pestíferos para os estados que cando o poder caeu en mans dalgún filosofastro ou home aficionado ás letras.».

Por sorte, segundo o mesmo Erasmo, a providencia da natureza axuda a que os, para el, evidentes danos da sabedoría non se extendan máis entre os homes; entre outras cousas, facendo que os que teñen ese afán adoiten resultar menos agraciados na procreación de fillos cós carentes de tan alto entendemento. Algo así debeu pensar Bernard Shaw cando, á saída dunha conferencia, unha espléndida muller lle propuxo que lle fixese un fillo, para que se unise a fermosura dela coa intelixencia del; o famoso escritor irlandés, despois de reflexionar un pouco, respondeu que era mellor non arriscarse, non fose que o cativo saíse coa fermosura del e coa intelixencia dela.