A metáfora

“El escritor Méndez Ferrín acaba de hacer una metáfora que trae encandilada a la parroquia -«Non podemos deixar que o galego se afunda, vale máis que o Pórtico da Gloria»”. Así comezaba X. L. Barreiro Rivas o artigo que co título “Ni siquiera el gallego tienevalor absoluto” publicaba na Voz de Galicia o pasado venres. Dous días antes, o outro oráculo da Voz, R. Blanco Valdés, facendo referencia á mesma metáfora, preguntábase, por comparación, canto non valería o castelán, tal vez pensando en mercalo! Como calquera pode imaxinar, o obxectivo dos dous artigos, totalmente consistente coa liña editorial do medio no que se publicaban, non era outro ca menosprezar o valor da nosa lingua, levando a maiores, no caso da columna de Blanco Valdés, a coñecida teoría da suposta persecución do castelán que se vén dando en Galicia (?). Aínda sabendo que non carecería de interese, non pretendo analizar polo miúdo os contidos dos dous artigos, cae fóra da extensión recomendada para unha entrada do blog e, ademais, a maioría do que podería dicir ó respecto xa está escrito por outros que saben moito máis destas cousas.

 

Resulta moi interesante observar como Barreiro fala de Ferrín como “escritor”, mentres Blanco Valdés alude ó “ya dimitido presidente de la RAG”. Os dous evitan dicir a verdade, isto é que cando Ferrín anuncia que a RAG presentou un recurso de casación diante do Supremo, para que anule o decreto do plurilingüismo da Xunta, e bota man da “metáfora” faino na súa calidade de presidente da RAG, con tódolos poderes e antes de facer efectiva a súa dimisión. Rigor señores profesores! Tamén é unha falta de rigor asegurar, como fai Barreiro Rivas, que o Pórtico da Gloria xa era vello cando apareceu o galego. De onde sacou Barreiro Rivas semellante parvada? As linguas romances ibéricas xa estarían separadas do latín no século IX, cando o Pórtico aínda non estaba nin en proxecto! Non confunda, señor profesor, a antigüidade dos primeiros textos que se conservan en galego coa antigüidade da lingua! E o de que o galego carece de valor absoluto e de que non se trata dunha esencia imperecedeira, resulta obvio. Se Barreiro Rivas fose home de ciencias, que non o é, sabería que nin sequera os entes máis fundamentais do Universo, coma a masa ou o tempo, son absolutos; entón como o van a ser as nosas linguas ou as nosas nacións? Malpocadas! Pero, xustifica iso que non as coidemos? Non coida cada un da súa propia vida a pesar da súa finitude e da súa insignificancia cósmica? Como dicía o sabio, todo é finito, salvo a estupidez humana! E con respecto ó que escribe Blanco Valdés, observo certos contidos paranoicos que se comentan por si  sós. Pero quero anotar dúas cousas. A primeira é que en máis de trinta anos de docencia en diversos institutos, entre as numerosas aldraxes e ilegalidades que levo observado relacionadas coas linguas, a maioría absolutísima delas foi en contra do galego. A segunda é que esa teima de querer colocar en pé de igualdade ó castelán e ó galego en Galicia ten un grave problema: a lingua propia de Galicia é o galego, mentres o castelán é a lingua propia de Castela, e iso non se pode cambiar.

 

Pero, o que máis chamou a miña atención, desde logo, foi o intelixente xeito  que tivo Ferrín –non sei se premeditado ou non- de deixar caer a metáfora “encandiladora”. Non citou a fonte da mesma, tal vez por consideralo innecesario, dado o lugar no que falaba. Non dixo que a metáfora era do gran Castelao: “¿Que diríamos se o Estado mandase derrubar o Pórtico da Groria? Pois eu digo que o noso idioma é unha obra de arte mil veces superior á obra do mestre Mateo.” (Sempre en Galiza, Vol. I, Cap. XXIV). E foi así como, coincidindo co inicio da tempada de pesca, os dous ínclitos vixías maiores da Voz morderon a miñoca, xa que ningún dos dous caeu na verdadeira autoría da coñecida metáfora. O de Forcarei tragou o cebo ensimismado, como adoita, nos seus escolásticos e nos siloxismos de Lorenzo de Canterbury; e o da Estrada, no momento da picada, estaba contando como aprendera o galego “cuntiense” e declarándose amante convencido da literatura galega desde a máis tenra xuventude. Pero non me dan pena ningunha, tíñano ben merecido por non ler  a Castelao coa atención que se merece! E, por se vén ó caso, lémbrolles esta outra reflexión súa: “en canto un galego fale o castelán como lingua propia deixa de ser galego sen que por eso chegue a ser castelán.”.

 

Si, ten razón o eminente profesor Manuel Cabada Castro cando hoxe, nunha magnífica carta ó director da Voz, lle lembra a Barreiro Rivas que a lingua propia non é un mero “feito instrumental”