Tempo de entroido

Chegou o tempo de entroido, de noites xeadeiras, mañás frías e tardes claras e diáfanas; de ceos tan luminosos e cambiantes que ben merecerían dun Van Ruisdael que os perpetuase. De lonxe, os cotos  brancos,  do Faro, de San Mamede, de Manzaneda, mandan esa gurriana lavada pola neve que curta as mans dos podadores e obriga ó paseante a embufandarse. De cerca, os mil regatos, cargados coas augas máis limpas e cristalinas do ano, espellan sobre o fondo aurífero toda a fermosura destes días azuis e de sol de infancia que inspiraran no poeta o seu último verso. 

Tempo de mimosas, que cos seus ramos de florciñas amarelas dan unha cor xuvenil ás paisaxes e perfuman este tempo alegre, estimulando a imaxinación e os ensoños propios do carnaval. Din que un baño en auga con infusión de mimosa desfai calquera feitizo ou maldición que nos posúa; e que en Italia, polo San Valentín, un santo moi entroideiro, coma Santa Águeda, os mozos ofrécenlle ás mozas un ramo de mimosas, símbolo da mocidade e da fermosura. Tamén é o tempo das comidas fortes: dos cocidos e do lacón con grelos, sempre acompañados con viños tintos de corpo e grao; e das sobremesas con filloas e orellas de frade, molladas cun chato de licor café ou de herbas.

Pero o entroido é sobre todo o tempo das máscaras. Porque se no carnaval se mesturan as pegadas de distintas celebracións e crenzas ancestrais, a máis forte é, sen dúbida, a de consideralo un tempo de transgresión, fóra do tempo ordinario do resto do ano, que conleva  unha transubstanciación pública da personalidade que a máscara facilita.  Hoxe o carnaval, oficializado, subvencionado e domesticado, tense transformado en gran medida nun artigo máis de consumo da sociedade do espectáculo, unha simple diversión na que o espectador non pasa de ser un observador pasivo e o participante  semella máis aprendiz de titiriteiro ou membro dunha banda de majorettes ca máscara de entroido; e todo movido polo único fin que agora move o mundo: o beneficio. Pero aínda así, o entroido non perdeu de todo o seu carácter transgresor, tan necesario nestes tempos que corren. En O crime de Lord Arthur Savile, Oscar Wilde reflexionaba sobre o destino do home, e dicía que se os actores eran, en xeral, xente bastante ditosa, era porque podían escoller entre a representación tráxica e a cómica, entre a dor e a diversión; pero que na vida real infinidade de homes e mulleres víanse obrigados a representar papeis para os que non estaban preparados, e concluía: «o mundo é un teatro, pero a obra ten un reparto deplorable». E isto nunca foi tan certo coma agora. Pensemos no noso país, no que centos de miles de mozos se prepararon duro para ser profesores, enxeñeiros, arquitectos, avogados, economistas, historiadores… e agora andan sen saber que facer nin o que vai ser deles, sobrevivindo no mellor dos casos como comerciais mal pagados nalgunha empresa nacional ou como simples kitchen porter en calquera restaurante de Londres, Edimburgo, París, Berlín… Imaxino unha gran comparsa de mozos, poñamos cen mil, traídos de todos eses lugares do mundo onde malviven, percorrendo os entroidos das nosas vilas e cidades, disfrazados  do que pretendían ser na vida e cuns carteliños indicando o que na realidade son: sería o entroido máis transgresor da historia. Porque o verdadeiro obxectivo da máscara non é a ocultación, senón a exhibición da verdade velada como contraposición á falsidade cotiá... Pero claro, as verdades enxebres, lonxe de facer graza, adoitan resultar indixestas cando nos sentimos concernidos. 

Artigo publicado no diario La Región o venres 13 de febreiro do 2015