En setembro vanse os cirrios e as anduriñas, e as prazas e as rúas quedan tristeiras sen os seus rápidos voos e sen os seus alegres rechouchíos. Pero antes, nas aldeas, nas vilas e nas cidades, calquera nostalxia por ese rechouchío que se ía quedaba de sobra compensada por outro que volvía: o dos picariños cando retornaban á escola, un rechouchío capaz de inundar de alegría calquera corazón sensible. Porque talvez non haxa nada no mundo máis claro nin máis limpo có rebulicio que fan os nenos xogando nas horas de recreo.
O curso acaba de comezar, e cando un escoita esas algarabías infantís viaxa polo tempo ata os seus propios recreos, na escola, no instituto: véñenlle da memoria os aromas inesquecibles das Enciclopedias Álvarez, dos cadernos Guerrero, dos lapiseiros de cores Alpino, das tintas Pelikan, das gomas de borrar de nata; lémbrase de todos aqueles compañeiros de clase, logo esparexidos polo mundo con sortes tan dispares; rememora aqueles partidos a tempo taxado, que un ás veces trataba de prolongar na busca dun empate imposible, aínda sabendo o inevitable castigo que lle agardaba; volve a ver os cromos, as chapas, as caixas de mistos ou as canicas que intercambiaba cos compañeiros, e pensa naquela rapaza que tan ben saltaba a comba e que tanto lle gustaba… E sinte que o mundo, a pesar de todo, sigue marchando.
Pero ese tenro rechouchío, que é música certamente celestial, apenas se escoita hoxe. O inicio de curso só se nota no tráfico e nas ringleiras de autos en dobre fila á porta dos colexios. A desaparición da práctica totalidade das escolas parroquiais, por efecto da reforma educativa do 70, coa conseguinte creación dos grupos escolares, actuou coma unha especie de frautista de Hamelín que secuestraba ós nenos durante o día das súas aldeas; e foi o feito máis determinante para a morte da Galicia das parroquias. Desde entón, as nosas aldeas poden ser fermosas e pintorescas, e ter magníficas casas novas de emigrantes retornados; pero, en ausencia de nenos, xa nunca deixarán de ser aldeas tristes. Encima, ese trasfego de nenos non converteu ás capitalidades municipais en lugares alegres; porque os novos grupos escolares fixéronse, en xeral, fóra dos núcleos urbanos, e dispuñan de patios pechados con pouco ou ningún contacto coa vida cotiá dos veciños. Nada que ver cos antigos colexios, no medio e medio das vilas, e que ou ben tiñan por lugar de recreo a propia rúa ou ben os patios abertos. E algo semellante ocorreu cos institutos que se foron construíndo; fronte ós máis antigos que ocupaban solares céntricos, os novos, por intereses case sempre especulativos, desprazáronse ós arrabaldos, non sendo raros os casos en que mesmo os alumnos das propias vilas teñen que coller un medio de transporte para desprazarse ó centro.
Á mañá no colexio, á tarde nas pasantías e nas actividades, e o resto do día metidos na casa diante dunha pantalla. Os nenos e os adolescentes desapareceron das rúas e das prazas; ás veces ata foron expulsados por absurdos regulamentos que burocratizan e limitan o uso dos espazos públicos. E foi unha gran perda. Porque o caso é que a presenza dos nenos na rúa cos seus xogos, libres da vixilancia paterna ou educativa, ademais de resultar fundamental para que eles mesmos medren como persoas, é unha importante fonte de cohesión social e interxeracional, e alegra coma ningunha outra cousa a vida dos pobos.
O curso acaba de comezar, e cando un escoita esas algarabías infantís viaxa polo tempo ata os seus propios recreos, na escola, no instituto: véñenlle da memoria os aromas inesquecibles das Enciclopedias Álvarez, dos cadernos Guerrero, dos lapiseiros de cores Alpino, das tintas Pelikan, das gomas de borrar de nata; lémbrase de todos aqueles compañeiros de clase, logo esparexidos polo mundo con sortes tan dispares; rememora aqueles partidos a tempo taxado, que un ás veces trataba de prolongar na busca dun empate imposible, aínda sabendo o inevitable castigo que lle agardaba; volve a ver os cromos, as chapas, as caixas de mistos ou as canicas que intercambiaba cos compañeiros, e pensa naquela rapaza que tan ben saltaba a comba e que tanto lle gustaba… E sinte que o mundo, a pesar de todo, sigue marchando.
Pero ese tenro rechouchío, que é música certamente celestial, apenas se escoita hoxe. O inicio de curso só se nota no tráfico e nas ringleiras de autos en dobre fila á porta dos colexios. A desaparición da práctica totalidade das escolas parroquiais, por efecto da reforma educativa do 70, coa conseguinte creación dos grupos escolares, actuou coma unha especie de frautista de Hamelín que secuestraba ós nenos durante o día das súas aldeas; e foi o feito máis determinante para a morte da Galicia das parroquias. Desde entón, as nosas aldeas poden ser fermosas e pintorescas, e ter magníficas casas novas de emigrantes retornados; pero, en ausencia de nenos, xa nunca deixarán de ser aldeas tristes. Encima, ese trasfego de nenos non converteu ás capitalidades municipais en lugares alegres; porque os novos grupos escolares fixéronse, en xeral, fóra dos núcleos urbanos, e dispuñan de patios pechados con pouco ou ningún contacto coa vida cotiá dos veciños. Nada que ver cos antigos colexios, no medio e medio das vilas, e que ou ben tiñan por lugar de recreo a propia rúa ou ben os patios abertos. E algo semellante ocorreu cos institutos que se foron construíndo; fronte ós máis antigos que ocupaban solares céntricos, os novos, por intereses case sempre especulativos, desprazáronse ós arrabaldos, non sendo raros os casos en que mesmo os alumnos das propias vilas teñen que coller un medio de transporte para desprazarse ó centro.
Á mañá no colexio, á tarde nas pasantías e nas actividades, e o resto do día metidos na casa diante dunha pantalla. Os nenos e os adolescentes desapareceron das rúas e das prazas; ás veces ata foron expulsados por absurdos regulamentos que burocratizan e limitan o uso dos espazos públicos. E foi unha gran perda. Porque o caso é que a presenza dos nenos na rúa cos seus xogos, libres da vixilancia paterna ou educativa, ademais de resultar fundamental para que eles mesmos medren como persoas, é unha importante fonte de cohesión social e interxeracional, e alegra coma ningunha outra cousa a vida dos pobos.
Artigo publicado no diario La Región o sábado 19 de setembro do 2015
Entradas
No hay comentarios:
Publicar un comentario