Homo Multimillonarius

Se me preguntasen pola creación cultural que mellor reflicte o espírito desta época, eu non diría nin a literatura, nin o cine, nin a pintura, … Diría a publicidade. Ó meu ver, en ningunha outra obra creativa resulta tan importante acertar coas verdadeiras crenzas, mitos, instintos, valores e intereses do común da xente. É certo que as mensaxes publicitarias poden ser falsas –de feito, raramente son veraces-, pero para que resulten eficaces deben dirixirse ó auténtico espírito dos consumidores, especie á que todos pertencemos desde o momento en que todo se converteu en mercancía.

Pero, dentro dese vasto mundo, permítanme que me centre nun dos grupos de anuncios que ultimamente vén ocupando máis tempo publicitario: o dos xogos de cartos con premios en metálico, fundamentalmente loterías e apostas. Ata hai corenta anos este tipo de xogos limitábanse á quiniela e á lotería, o Estado tiña o seu monopolio e en xeral os premios eran modestos, de xeito que tan só raramente producían verdadeiros millonarios; mentres, eran relativamente frecuentes os casos nos que sacaban a alguén dun apuro. Pero agora ambos xogos están en decadencia, especialmente a quiniela: tiveron que ceder fronte a outros nos que os premios son maiores, aínda que o número de agraciados se reducise considerablemente. Trátase dunha proba manifesta de como a cultura desta época ten potenciado a natural cobiza humana e de como “forrarse” pasou a ser un dos soños máis comúns da xente, todo en liña cunha sociedade que é cada vez máis individualista e menos solidaria. Por iso cada día, da mañá á noite, os cidadáns somos bombardeados con mensaxes que falan de que “non temos soños baratos”, dos “grandes” problemas da vida dos millonarios ou de como cada semana nace un novo “homo multimillonarius”. E a todo isto, promovido con total descaro desde a esfera pública, teríamos que engadirlle a publicidade sen trabas que as grandes empresas do sector fan das apostas e dos xogos online, especialmente cando os eventos deportivos, que son os que máis audiencia convocan e cando a proporción de nenos e mozos –presas fáciles para este tipo de publicidade- é maior. Baste dicir que a maioría dos clubs de fútbol están patrocinados por algunha multinacional do xogo, e que moitas figuras deportivas, coma Cristiano, Neymar ou Nadal, se teñen prestado para este tipo publicidade.

Os xogos de cartos estiveron mal vistos tradicionalmente, e o cristianismo sempre os condenou, pero non tanto polo que teñen de xogo coma polos perigos persoais e as lacras sociais que conlevan. Tales xogos e apostas animan ós pobres e ás persoas con dificultades a gastar o diñeiro que non teñen coa esperanza –totalmente irracional- de facerse ricos, mentres os que se valen ben ou xa son ricos, aínda que gasten bastante máis, non experimentan perdas apreciables. Na realidade, as loterías e as apostas –amén de grandes negocios- son impostos camuflados totalmente regresivos, que axudan ós gobernos a evitar o impopular aumento dos tributos recoñecidos como tales. Pero o realmente obsceno é que sexan entes públicos os que, aproveitándose das dificultades dos máis menesterosos e explotando os instintos máis baixos da xente, acudan á publicidade máis agresiva  deste tipo de xogos, o mesmo que os gobernos permitan que a transmisión de eventos deportivos se converta nunha caza desapiadada de posibles adictos ó xogo,  provocando que moita xente se precipite na espiral das débedas e das patoloxías da adición ó xogo. De momento, España xa é o cuarto país do mundo onde máis se xoga, o número de ludópatas pasa do medio millón, e o sector de idades que máis medra está entre 18 e 25 anos. Seguimos progresando. Hagan juego señores!

Artigo publicado no diario La Región o domingo 7 de maio do 2017