Varia de xuño

Cheo de luz e de claridade xuño é sinónimo de tempo alegre. Por iso deberiamos estar falando das cereixas, das cacharelas do San Xoán, da clase única dos cativos,  do fin de curso, da volta á praia, e se me apuran ata dos premios e galardóns que a esgalla se reparten polo país ó chegar o bo tempo. Pero neste mundo no que nos tocou vivir, a pesar da cantidade de analxésicos que a toda hora se nos dispensan, resulta difícil escapar da tensión, da preocupación e ata do medo que nos transmite a realidade circundante, sempre irrespectuosa con calquera tipo de calendarios.

Neste senso, cando escribía o outro día sobre a importancia dos bancos para sentarse, xa tiña detrás da orella o intranquilizador runrún da probable quebra dun banco do dos outros: o Banco Popular, dono desde non había tanto do Pastor, o derradeiro símbolo do dinamitado sistema financeiro galego. Fagan memoria: Caixa de Aforros Provincial, Caixa Rural, Caixa Galicia, Banco Gallego, Banco do Noroeste, ...  Si, poderían ser nomes para a crónica do fracaso e do saqueo dun país.  Pero non pasa nada: “Vivamos coma galegos”!

Outra nova que nos sobresaltou especialmente foi a do atentado de Londres. E tódolos medios destacaron o comportamento heroico de Ignacio Echeverría, unha das vítimas mortais, que era orixinario das Pontes. A sorpresa negativa veu do comportamento inhumano das autoridades británicas, porque, aparte da inexplicable tardanza na identificación do cadáver de Ignacio, non houbo nin un só xesto público de pésame nin de recoñecemento da heroicidade, o que fai sospeitar que o Reino Unido xa non é a democracia exemplar que noutro tempo foi. Pero, no medio de todo, fixeime noutro detalle: cando ó pouco do atentado os medios comezaron a entrevistar a españois que presenciaran a masacre, o acento fixo facilmente recoñecibles a unha maioría de galegos. Porque, aínda que se evite dicilo, estamos noutra desas fases, tan frecuentes na nosa historia, de expulsión de compatriotas mozos que non poden atopar un traballo na súa Terra: evidencia clara dese fracaso que non cesa. Por certo, agora que tan entusiasmados estamos co inglés, poderiamos sacarlle a Trintxerpe, o barrio obreiro de Pasaia pegado a  Donostia, o centenario título de “Quinta provincia galega”, que xa non lle pertence, e pasarllo en solemne celebración a Londres, como lexítima herdeira do galardón. 

E falando de patrias fracasadas, non podía pasar por alto outra triste nova deste mes: a do pasamento de Juan Goytisolo, un dos máis grandes escritores españois do século XX, que abominaba de calquera patria terreal en favor da ingrávida das letras: «Mi patria es el español y mi nacionalidad la cervantina». Amante da liberdade, foi azoute constante do mundo da cultura oficial española, polo que resulta fácil entender que non tivese moitos amigos nese ámbito. Os seus mestres sempre os atopou entre os perseguidos, os desterrados e os exiliados: Fernando de Rojas, Cervantes, Blanco White, Américo Castro, Machado, Cernuda, ..., Valente. Vello, enfermo e falto de recursos, semella que para poder darlle estudos ós tres  afillados que tiña en Marrocos, a terra na que viviu o seu exilio voluntario, claudicou  e aceptou o Premio Cervantes no 2014. Pero non por iso deixou de alancear, emulando ó Esforzado Cabaleiro, ós actuais esbirros da Santa Irmandade cun incendiario discurso de aceptación, no que tamén deixou este recado para os que escribimos: «Las razones para indignarse son múltiples y el escritor no puede ignorarlas sin traicionarse a si mismo. No se trata de poner la pluma al servicio de una causa, por justa que sea, sino de introducir el fermento contestatario de esta en el ámbito de la escritura».

Artigo publicado no diario La Región o domingo 11 de xuño do 2017.