Escoller carreira

Sempre foi difícil escoller carreira, salvo para os afortunados que por vocación ou pragmatismo xa saben de antemán a que queren facer e obteñen as notas que llo permiten. E resulta natural a preocupación e o desacougo que embargan ós estudantes diante dunha decisión tan transcendente e complicada, con frecuencia a primeira importante que teñen  que tomar.

Non coñezo regra máxica algunha que permita acertar coa carreira axeitada. E entendo que ninguén mellor có propio estudante para ir descubrindo, nos anos de estudo previos, onde aniñan as súas potencialidades e talentos e onde as súas limitacións e torpezas, máis alá incluso das notas obtidas: porque tan enganoso pode resultar un sobresaínte xeneroso coma un suficiente rigoroso. O que sempre resulta positivo é que os estudantes dispoñan de información suficiente sobre as características das diferentes vías que se lle abren ó emprender o traballoso camiño universitario. Pero dispor desa información nunca foi fácil.

Un podería pensar que agora, con internet, isto xa non debería ser problema. Non obstante, sucede xusto o contrario. Así que tratarei de explicar este aparente contrasentido, con razón de ser nun feito moi concreto: o exceso de oferta de graos universitarios que se dá en España, fundamentalmente desde a implantación  do Plan Bolonia.

Cando eu comecei a estudar na Universidade (1973) a decisión limitábase a escoller entre medicina, dereito, farmacia, veterinaria, unhas poucas carreiras de ciencias, unhas poucas de letras e unhas poucas enxeñerías, coa facilidade engadida de que o primeiro curso das de ciencias e das enxeñerías era común para todas as especialidades -de aí o seu nome de “selectivo”-, o que permitía poder afinar na selección no paso ó segundo curso. Ademais, un traslado resultaba facilísimo ó ser comúns os plans de estudo nas diferentes universidades españolas. Pero todo iso foise co vento: do principio de autonomía.

Hoxe existen cerca de tres mil (si, 3.000) graos universitarios en España e máis de cincocentos (si, 500) dobres graos. Por poñer un exemplo do que isto supón: un alumno que teña decidido estudar unha enxeñaría,  aínda debe decidir entre unha oferta duns mil (si, 1.000) graos. E isto resulta totalmente inabarcable, por moito internet que teñamos. Certo que bastantes deses graos repítense entre as diferentes universidades,  pero hai que saber que agora un mesmo nome non significa igual plan de estudos, e que un traslado dunha universidade a outra pode supoñer ter que facer medía carreira máis: porque aquí tamén se practican as barreiras proteccionistas.

Que se esconde detrás desta exuberancia flatulenta de graos universitarios? Poderán ler vostedes tratados sobre todo isto, sobre a complexidade tecnolóxica do mundo actual, sobre a necesidade de especialización, etcétera, etcétera.  Todo fume. Só hai unha razón verdadeira: a transformación do ensino universitario español nun gran negocio (con beneficiarios sempre privados: incluso nas universidades públicas) que se alimenta da desesperación das familias diante do incerto futuro dos fillos. De aí o que xa se coñece como “burbulla universitaria española”.

Un par de exemplos: primeiro, Francia, con vinte millóns de habitantes máis ca nós, ten catro facultades de veterinaria, España ten trece; segundo, unha universidade técnica tan prestixiosa coma a de Múnich presenta oito portas de entrada, unha equivalente española como a Politécnica de Barcelona trinta e oito... O de sempre: negocio privado e saqueo do público. Pero é o que hai e de nada vale queixarse, así que escollan ou axuden a escoller o mellor que saiban.

Artigo publicado no diario La Región o domingo 9 de xullo do 2017.