A aldea durminte

Poucas veces se presentou o verán dun xeito tan brusco e violento coma este ano. As altas temperaturas que rozaron e ata superaron os corenta graos, aínda antes de chegar ó solsticio, son máis propias de xullo, ou incluso de agosto, ca de mediados de xuño. O mesmo cabe dicir do quecer das casas, resultado da imposibilidade de disipar na noite toda a calor acumulada durante o día e que tan difícil fai a conciliación do soño nocturno. Así, fomos moitos os que en vez de deitarnos á hora de costume saímos a balcóns e azoteas para buscar unha miga do pouco fresco que corría. E puido ser o monótono, ronco e tristeiro croar das ras que chegaba a min desde o Arenteiro, que se impoñía sen compaixón sobre o canto máis harmonioso pero igual de monótono dos grilos, o que transportou o meu pensamento ás noites de verán de antano no meu Ribeiro natal.

Lembro aquelas noites como temperadas, raras veces como de bochorno, a diferenza dos días, nos que o normal era unha calor abafante que só se mitigaba convenientemente con frecuentes, frescos e purificadores baños nas beatíficas augas daquel Avia de antes da construción do encoro de Albarellos.  Eran as noites de tomar o fresco, cando a xente saía en masa ás rúas, ós quinteiros, ás fontes ou ás prazas, para vivir de xeito colectivo estas singularidades climáticas propias do tempo. Por un lado xuntábanse os idealistas, convencidos da súa capacidade para arranxar o mundo falando; por outro os pragmáticos, máis preocupados da marcha da colleita, do dura que estaba a terra ou do moito que medraba a rama; por tódolos sitios brincaban os alegres raparigos, felices mentres xogaban á pelota ou a policías e ladróns; extraviados andaban os trastes rapazotes, aproveitando a común distracción para deixar espida algunha claudieira pouco vixiada; nunha esquiniña, formando corro, as mozas casadeiras, sempre falando baixiño das súas cousas; tamén estaban os que soñaban con novos mundos, congregados arredor dunha ventá pola que saía o disfónico son dun aparato de radio, e nas escaleiras da fonte sentábanse os que parolaban mentres esperaban tranquila e pacientemente que se enchesen os seus baldes de auga. En resumo, noites cunha animación fraternal e veciñal só comparable á que se daba nos días de festa.

Non obstante, o que máis lembro daquelas noites de verán non é xustamente todo iso, senón cando, despois dunha verbena ou de trasnoitar ata a deshora en calquera café vilego ou en sitios de peor fama, chegabamos os mozos de regreso á aldea xa durminte. Tiña un atractivo especial observar a aldea na súa quietude no medio das sombras e do acougo xeral. As casas, por cuestión de aproveitar o fresco, permanecían coa maioría das ventás abertas, a estancias e dormitorios nos que eramos capaces de imaxinar a cada un dos veciños que alí descansaban das trafegas e dos esforzos diarios. E antes de retirarnos tiñamos por costume acender un último pito sentados nunha banqueta, para logo rematar cun longo e reparador trago de auga fresca na fonte. Apenas falabamos neses intres, preferíamos aproveitar a transparencia acústica da noite para escoitar os sons do silencio doce e misterioso que transmitía aquel mundo propio e durminte: unha tose repentina, un ai inquietante, o choro asustado dun neno, as palabras inintelixibles de alguén que falaba no medio dun soño, o ladro dun can ó lonxe, o canto ilocalizable dun moucho, a violenta disputa duns gatos que andaban á xaneira ou o suave murmurio das augas do regueiro. Si, pode que nunca máis volvésemos a experimentar unha sensación de paz semellante a aquela que emanaba da  aldea durminte nas noites de verán da mocidade.

Artigo publicado no diario La Región o domingo 2 de xullo do 2017.