O Navea (1)

Onte foi día de andaina. Unha desas interesantes andainas que organiza Vía Auria. Xa falei de Vía Auria cando facía unha lembranza de don Albino Núñez (Os libros que nos fan mellores) e hoxe non podo máis que reafirmarme na louvanza desta organización e doutras semellantes que hai espalladas por Galicia. Que cada mes Vía Auria sexa capaz de reunir a máis de cen persoas para coñecer –e digo coñecer, non soamente visitar- os lugares máis fermosos e interesantes de Galicia, sen que medie outro interese que o do mero coñecemento e disfrute da nosa xeografía, da nosa historia, da nosa etnografía, en suma: da nosa cultura, merece tódolos eloxios. Pero, se encima esa importante empresa cultural, aberta a todo o mundo, se realiza sen precisar de ningunha subvención pública, entón o labor dos seus organizadores -Angel e Elena- debe cualificarse de heroico.

A andaina de onte transcorreu polo val do Navea, ese fermoso río que nace na serra de San Mamede e que froito do seu poder erosivo formou un val profundo e angosto, coase vertical, no seu camiño cara á desembocadura. Sen dúbida, é esa verticalidade, á que soamente se lle compara a do val do Bibei, a que fai que as paisaxes do val do Navea estean entre as máis espectaculares e fermosas de Galicia.

A nosa andaina comezou á altura de Ponte Navea, ponte pola que pasaba a famosa Vía XVIII ou Vía Nova, calzada romana que ía desde Braga (Bracara Augusta) a Astorga (Asturica Augusta). A ponte, magnífica, foi reformada na Idade Media pero conserva vestixios da obra orixinal. A media ducia de casas que se reparten dos dous lados do río están en triste estado de abandono, pero aínda así, case pardiñeiros, atesouran a fermosura da nosa arquitectura popular, totalmente adaptada ó medio. Soamente unha vella capela, que parece ser pertenceu á orde hospitalaria de San Xoán, conserva o tellado en bo estado. A desolación da despoboación acompañaranos todo o día.

Abandonamos Ponte Navea e iniciamos a nosa andaina, río abaixo, pola ladeira esquerda do río. Gañamos primeiro algo de altura, cruzamos a estrada de Ourense a Trives, e por cerca do lugar de Abeledos, entramos na fraga do Navea. É un bosque de castaños centenarios, de misteriosas formas, seguramente cheo de trasnos e fadas. De cando en vez os sons de espectaculares fervenzas, de regos que baixan lixeiros pola fortes pendentes, rompen o silencio do bosque. En tempos da posguerra, conta Angel, andou agochado por estes montes Mario de Langullo, un dos últimos guerrilleiros en abandonar a loita armada contra o réxime de Franco e un dos poucos que se escapou da persecución da garda civil.

Comezaron a desaparecer os castaños e a aparecer as aciñeiras cando estábamos á altura de Malpaso -que o é- e da Pena Santa -que o será-. Un pequeno pobo abandonado á altura de Lameiros foi o lugar que eliximos para xantar. Por debaixo de nós, cuns douscentos metros de caída case vertical por medio, estaba o Navea e enfronte a ladeira de Falenche. Alá no ceo, ao lonxe, por encima da fraga, indiferentes ó noso apetito, voaban dúas aguias, seguramente procurando o seu propio alimento.

O Carballiño 15-03-09

(continuará)